K, Na, Ca, Mg, Al, Mn, Zn, Fe, Co, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Au, Pt
neusl+kysl, uslch len s oxid.ucin
Uhlicitany=(MgCa)CO3-dolomit, siderit, magnezit
Synteza CO: HCOOH → H2O + CO, 2C + O2 → 2CO
Synteza CO2: C + O2 → CO2, CaCO3 → CaO + CO2
CaCO3 + HCl → CaCl2 + H2O + CO2
Rozpustanie vo vode: CO2 + H2O → H2CO3 , NH4OCN – kyanatan amonny
Polodrahokamove odrody: ametyst(fialovy), citrin(zlty), ruzin(ruzovy)
zahneda(hnedy), marion(cierny), kristal, opal
H2SiO3, H4SiO4 – atomova mriezka(kovalentne vazby)
zak. Suroviny: SiO2, Na2CO3, Na2SO4, K2CO3, CaCO3
spec. oxidy: MgO, BaO, ZnO, PlO
SiO2 + CaCO3 + Na2CO3 =sklarsky kmen, Ceriace latky: As2O3, NH4NO3
Hr. keramika: tehly, stresne krytiny, drepazne trubky,
kvetinace, ziaruvzdorny tovar
J. ker: kuch. riad, salky, izolatory, obkladacky, umyvadla, lab. nadoby
PbCrO4 – chromova zlta , Sn – sedy, biely, krehky
Oxid. cisla N: N2O, NO, N2O3, NO2, N2O5
synteza NH3: N2 + 3H2 → 2NH3
NH3 + H2O → NH4+ + OH- ,N-H3 + HCl → NH4Cl …… NH4NO3
tvorba NO: Cu + HNO3(zr.) → Cu(NO3)2 + NO + H2O
tvorba NO2: Cu + HNO3(konc.) → Cu(NO3)2 + NO + H2O
tvorba HNO3: 1. 4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O, 2. 2NO + O2 → 2NO2
3. 3NO2 + H2O → .02HNO3 + NO
3 a lot. mod. – biely(toxicka), cerveny(skatulka), cierny
biely – tvori stvoratomove molek. P4, lahko zapalat., reaktivny
uchovavasa vo vode, na vzd. samozapalny,
rozpusta sa v sirovodiku(CS2)
cerveny – kristalicka latka tmavocervena, menej reak.
cierny – pevna latk. s kovov. leskom
Zluceniny:
apatit, fosforit – Ca3(PO4)2
oxid c. - -III [PH3], I-V
2 oxidy – P2O3 [P4O6], P2O5 [P4O10]
Trojsita kys. – H3PO4,
odvodzujeme: Ca3(PO4)[fosforecnan vapenaty]
CaHPO4[hydr. fosfore. vapen.], Ca(H2PO4)2[dihydr. fosf. vap.]
P je svetelny lebo na vzdychu sa pomaly oxiduje
Al: alumen-horka sol-kamenec hlinito-draselny
KAl(SO4)2.12H2O – zast. krvacania
v prirode hlinitokremicitany – zivce, sludy
bauxit-AlO(OH) z neho sa vyrobi Al2O3 elektrolyzov
Al2O3 → 2Al3+ + 3O+
korund-Al2O3-rubin(cerveny), zafir(modry)
tep. topenia-660
zliatiny s Hg, Si, Mn --- letecky a autom. priem,
ako konstrukcna latka
Kremence: KAl(SO4)2.12H2O, Al2(SO4)3 – papierensky
a textilny priem. a pri uprave vody
Al(OH)3 – amfoterna
Al(OH)3 + 3H2SO4 → 3H2O + Al2(SO4)3
Al(OH)3 + NaOH → Na[Al(OH)4]
Halogeny:
Maju ozidacne ucinky, lahko prij.