Chémia s-prvky

KOVY
Najrozsir v prirode – Au, ortut, med , platina,striebro
Loziska Au – primarne – vznikli vylucenim
zlata z horucich roztokov(hydrotermalne)[Zlate zily]
- sekundarne – vznikli zvetravanim
rozsypy zlatonosnych pieskoch a strkoch
Loziska: Kongsberg, mexiko, kremnica, banska S
Sposoby: ryzovanie(zlato), kyanidova(zlato), amalgamova(zlato)
Redukcia rud CO(zinok, cin), redukcia AL(chrom), elektrolyza

CH. V. K
Ch. v .kovov odvodzujeme od elektronegativity
A elekt. Radu napatia kovov
K, Ca, Na, Mg, AL, Mn, Zn, Fe, Ca, Ni, Sn, Pb, H,
Cu, Ag, Hg, Au, Pt
Nalavo je kov najviac shopny tvorit kationy
Kov posobi ako redukcne cinidlo voci vsetkym kationom
Kovov ktore su od neho v rade napravo
Potencial elekt. Dvojvrstvy sa neda zmerat, da
sa zmerat potencialny rozdiel medzi dvoma poloclankami
E – standardny potencial(vodikova elektroda = 0)
- sluzi na presnejsie zaradenie do radu
solny mostik: Na2S04
Vodikova elektroda – drot z Pt, vhana sa H2 do skumavky,
Ponorena v HCL

GALVAN Clanok
Ortutovy clanok 1.35v
Stavba: vrchne viecko, zinkovy prasok, KOH,
Tesnenie z plastu, diafragram, zmes grafitu a HgO
Spodna miska
Leclanche clanok :1.5v – Zn obal, pasta NH4CL+MnO2,
C elektroda, kovovy kontakt
Akumulatory : oloveny2.0v, Ni-Cd1.4v

Alkalicke kovy v prirode
Iba v zluceninach
Soli alkalickych kovov su rozpustne vo vode
Zdrojom su morska voda, solne jazera, minerlne vody, solne loziska
Vyznamne mineraly: kamenna sol NaCL, sylvin KCL, karnalit MgCl2.6H2O
Zivice – horninotvorne mineraly
NaNO3 – Cilsky liadok
Na3[AlF6] – kryolit

FYZ. Vlastnosti AK
Striebroleskle biele
Mala hustotu, nizsia ako voda
Najreaktivnejsie
Silne redukovadla
Nizka teplota topenia
Uchovavanie v petroleji
Dobra elektricka a tepelna vodivost

Ch. Valstnosti AK
Farby a plamen
Li – karminocervena
Na – zlta
Rb,Cs,K – ruzovofialova
Su to Zieraviny
NaBr – biely prasok v zdravotnictve
NaOH, KOH – zak. Latky v laboratoriach
NaOH – hygroskopicky, pohlcuje vzd. Vlhkost
Rozleptavaju sklo
Vyroba mydla, lieciv
Dusicnany su velmi dobre rozpustne
Na2CO3.10H2O – soda – zmakcovac vody
NaHCO3 – soda bikarbona –
prasok do peciva – neutralizacia – sumive napoje
KCN , NaCN– prudko jedovaty

KAZ – prvky s2
2 e v orbitali s
stabilnejsia elekt.

Konfiguracia
Iba v zlucenianch su
Ich Zluceniny su menej rozpustne,
Preto su ako nerasty a horniny:
Uhlicitany:
Magnezit MgCO3, Dolomit CaCO3.MgCO3, kalcit CaCO3
Sirany :
Sadrovec CaSO4.2H2O, baryt BaSO4, anhydrit CaSO4
Fosforecnany: apatit, a Kremicitany – olivin, grannady, mastenec
Ca , Hg – biogenne prvky
Monomineralna hornina – vapenec
Premenou vapenca – mramor
Travertin – pri vylucovani vapenca –
tvoria sa kopy – biely a zlty
CaSO4 – Siran vapenaty
CaF2 – flourid
Oxidy: Mgo, CaO, metalurgia, sklarstco, stavebnictvo(palene vapno,
Ca(OH)2 – hasenne vapno, jeho suspenzia
sa pouziva (lacna zasada) – vapenne mlieko
Ba SO4 – velka hustota, tazky,

FYZ vlast.
Vyssie teploty topenia
Vyssia hustota
Tvrdsie, krehkejsie nez s1
Menej reaktivnejsie, ionizacne energie vacsie.